ประเพณีและวัฒนธรรม จังหวัดลพบุรี
งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
บริเวณพระราชวังนารายณ์ราชนิเวศน์
จัดขึ้นในช่วงวันที่ 16-21 กุมภาพันธุของทุกปี เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เริ่มต้นงานด้วยพิธีบวงสรวงดวงพระวิญญาณของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชมีขบวนแห่ต่างๆ การแสดงการละเล่น การประดับประทีบโคมไฟตลอดจนการออกร้านจำหน่ายสินค้าพื้นเมือง
ประเพณีกำฟ้า เป็นงานบุญของชาวไทยพวน ที่อยู่ในเขตอำเภอเมืองและอำเภอบ้านหมี่จัดขึ้นเพื่อขอพรจากเทพยดาเพื่อให้ฝนตกตามฤดูกาล ชาวไทยพวนจะถือเอาวันขึ้น 2 ค่ำเดือน 3 เป็นวันสุกดิบและรุ่งขึ้น 3 ค่ำเดือน 3 จะเป็นวันกำฟ้าโดยงานจะมีการใส่บาตรด้วยข้าวหลามและข้าวจี่ ตกบ่ายจะมีการละเล่นพื้นบ้าน เช่น มอญซ่อนผ้า ช่วงชัย เป็นต้น
ประเพณีใส่กระจาด หรือประเพณีเสื่อกระจาด ตามภาษาพวนเรียกว่า “ใสกระจาด” จัดขึ้นในงานเทศกาลเทศมหาชาติในช่วงฤดูออกพรรษา คือเดือน 11 ข้างแรม ก่อนถึงวันใส่กระจาดหนึ่งวันชาวบ้านจะช่วยกันทำขนมห่อข้าวต้ม ตำข้าวปุ้น รุ่งขึ้นถึงวันใส่กระจาดชาวบ้านจะนำของ เช่น กล้วย อ้อย ส้ม ธูป เทียน หรือสินค้าอื่นๆมาใส่กระจาดตามบ้านของคนรู้จัก จากนั้นเจ้าของบ้านก็จะนำอาหารที่เตรียมไว้มาเลี้ยงรับรองแขก เมื่อจะกลับแขกก็จะนำข้าวต้มมัดฝากให้ เรียกว่า “คืนกระจาด” ในวันรุ่งขึ้นเป็นวันเทศมหาชาติจะนำของที่แขกมาใส่กระจาดทำเป็นกัณฑ์ไปถวายพระที่วัด
ประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ หรือแห่พระศรีอารีย์ จัดในวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 6 ซึ่งตรงกับวัน วิสาขบูชาของทุกปี ทางจังหวัดจะจัดอัญเชิญพระศรีอาริย์มาประดิษฐานบนแท่นตะเฆ่ แล้วให้ประชาชนร่วมกันชักพระไปทางทิศเหนือ
ประเพณีกวนข้าวทิพย์ ในจังหวัดลพบุรีมีประเพณีกวนข้าวทิพย์อยู่หลายแห่งโดยเฉพาะที่วัดนิคมสามัคคีชัย ตำบลนิคม อำเภอเมือง โดยมีมานานกว่า 20 ปีแล้ว โดยจะทำในวันขึ้น 14 ค่ำเดือน 6 และจะนำไปถวายในวันพระขึ้น 15 ค่ำเดือน
งานแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
บริเวณพระราชวังนารายณ์ราชนิเวศน์
จัดขึ้นในช่วงวันที่ 16-21 กุมภาพันธุของทุกปี เพื่อเป็นการรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เริ่มต้นงานด้วยพิธีบวงสรวงดวงพระวิญญาณของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชมีขบวนแห่ต่างๆ การแสดงการละเล่น การประดับประทีบโคมไฟตลอดจนการออกร้านจำหน่ายสินค้าพื้นเมือง
ประเพณีกำฟ้า เป็นงานบุญของชาวไทยพวน ที่อยู่ในเขตอำเภอเมืองและอำเภอบ้านหมี่จัดขึ้นเพื่อขอพรจากเทพยดาเพื่อให้ฝนตกตามฤดูกาล ชาวไทยพวนจะถือเอาวันขึ้น 2 ค่ำเดือน 3 เป็นวันสุกดิบและรุ่งขึ้น 3 ค่ำเดือน 3 จะเป็นวันกำฟ้าโดยงานจะมีการใส่บาตรด้วยข้าวหลามและข้าวจี่ ตกบ่ายจะมีการละเล่นพื้นบ้าน เช่น มอญซ่อนผ้า ช่วงชัย เป็นต้น
ประเพณีใส่กระจาด หรือประเพณีเสื่อกระจาด ตามภาษาพวนเรียกว่า “ใสกระจาด” จัดขึ้นในงานเทศกาลเทศมหาชาติในช่วงฤดูออกพรรษา คือเดือน 11 ข้างแรม ก่อนถึงวันใส่กระจาดหนึ่งวันชาวบ้านจะช่วยกันทำขนมห่อข้าวต้ม ตำข้าวปุ้น รุ่งขึ้นถึงวันใส่กระจาดชาวบ้านจะนำของ เช่น กล้วย อ้อย ส้ม ธูป เทียน หรือสินค้าอื่นๆมาใส่กระจาดตามบ้านของคนรู้จัก จากนั้นเจ้าของบ้านก็จะนำอาหารที่เตรียมไว้มาเลี้ยงรับรองแขก เมื่อจะกลับแขกก็จะนำข้าวต้มมัดฝากให้ เรียกว่า “คืนกระจาด” ในวันรุ่งขึ้นเป็นวันเทศมหาชาติจะนำของที่แขกมาใส่กระจาดทำเป็นกัณฑ์ไปถวายพระที่วัด
ประเพณีชักพระศรีอาริย์ วัดไลย์ หรือแห่พระศรีอารีย์ จัดในวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 6 ซึ่งตรงกับวัน วิสาขบูชาของทุกปี ทางจังหวัดจะจัดอัญเชิญพระศรีอาริย์มาประดิษฐานบนแท่นตะเฆ่ แล้วให้ประชาชนร่วมกันชักพระไปทางทิศเหนือ
ประเพณีกวนข้าวทิพย์ ในจังหวัดลพบุรีมีประเพณีกวนข้าวทิพย์อยู่หลายแห่งโดยเฉพาะที่วัดนิคมสามัคคีชัย ตำบลนิคม อำเภอเมือง โดยมีมานานกว่า 20 ปีแล้ว โดยจะทำในวันขึ้น 14 ค่ำเดือน 6 และจะนำไปถวายในวันพระขึ้น 15 ค่ำเดือน